Frisian Flag Leeuwarden AFB - the Netherlands 2013

Frisian Flag, een van de grootste internationale (jacht)vliegoefeningen, speelt zich van 15 tot en met 26 april weer af. Vliegbasis Leeuwarden is opnieuw gastheer.

Jachtvliegers uit verschillende landen bekwamen zich gedurende 2 weken in offensieve en defensieve missies. De focus van Frisian Flag 2013 ligt vooral op internationale samenwerking. Daarbij draait het niet alleen om het gebruik van luchtwapens, maar ook om de samenwerking tussen internationale gevechtsleiding en luchtverkeersleiding. Trainen in een internationaal spectrum is noodzakelijk om luchtverdediging en missies zoals in Afghanistan en boven Libië te blijven doen.

Meer dan 55 vliegtuigen

Hoewel Frisian Flag 2012 de grootste ooit was, is het deelnemersveld van editie 2013 net zo gevarieerd. Op de vliegbasis staan dan meer dan 55 vliegtuigen en wordt er 2 keer per dag met ongeveer 45 toestellen gevlogen. Naast de machines van vliegbases Leeuwarden en Volkel zijn ook de Belgische en Poolse luchtmacht met F-16's vertegenwoordigd. De Duitsers nemen Eurofighters mee, de Zweden JAS-39 Gripens. Na enkele jaren afwezigheid verschijnen ook de Fransen weer. Zij komen met Mirage-2000C's en Mirage F1CR's. De Nederlandse (K)DC-10 vervult tijdens Frisian Flag de rol van tanktoestel en ook een AWACS-radarvliegtuig van de NAVO hangt in de lucht. Zowel in de lucht als bij het plannen van de verschillende missies werken deelnemende landen intensief samen. De organisatie van Frisian Flag ligt bij het 323 TACTES Squadron. Dit Leeuwarder squadron heeft de TACTES (Tactical Training Evaluation and Standardization) taak onder zijn hoede en zorgt zowel nationaal als internationaal voor standaardisatie in F-16-operaties. Waarom vliegen vanaf Leeuwarden? Om geluidtechnische redenen wordt er al veel getraind in het buitenland, zoals in de Verenigde Staten en Canada. Toch dient er, onder meer vanuit financieel oogpunt, ook in Nederland te worden geoefend. Om dit vanaf Leeuwarden te doen is een logische keuze. De vliegbasis ligt immers relatief dicht bij het grote oefengebied boven de Noordzee. Geluidhinder boven land, afgezien van opstijgen en landen, blijft beperkt. Inzet van echte wapens in Nederland is bijvoorbeeld niet mogelijk. Onder meer dit feit maakt het voor behoud van getraindheid noodzakelijk deel te nemen aan oefeningen in het buitenland.

Kosten besparen

De luchtmacht werkt steeds meer internationaal samen om kosten te besparen. Frisian Flag is een goed voorbeeld. Het 323 TACTES Squadron biedt voldoende faciliteiten als grote debriefingruimten om met grote groepen deelnemers de vlucht achteraf te analyseren. Door 'thuis' te oefenen zijn kosten voor transport van mens en materieel naar overzeese gebieden uit te sparen. Buitenlandse Frisian Flag-deelnemers betalen zelf eigen transport, legering, brandstof en personeelskosten. Voor Friesland zelf betekent de oefening overigens een financiële injectie, neem alleen al de vele hotelovernachtingen in de omgeving van de vliegbasis. Belangrijke voorwaarde voor een grote oefening als deze is de steun van de omwonenden. In april zijn er daarom 2 avonden gehouden om de Friese bevolking te informeren over Frisian Flag.

Frisian Flag en het belang van samenwerking Tijdens Frisian Flag worden alle mogelijkheden van de verschillende typen jachtvliegtuigen getraind om voorbereid te zijn op elk type missie. De oefenscenario's zijn realistisch, maar duidelijk anders dan bijvoorbeeld het huidige scenario van ondersteuning van grondtroepen en het zoeken naar bermbommen in Afghanistan. Ervaring opgedaan in Afghanistan en boven Libië wordt uitgebreid verwerkt. Missies zoals in Afghanistan en boven Libië tonen immers duidelijk het belang van internationale samenwerking. De laatste jaren is bij alle buitenlandse missies onder NAVO mandaat steeds samengewerkt met krijgsmachtonderdelen uit verschillende landen. Neem de Air Task Force in Noord-Afghanistan. Nederland neemt vanaf Mazar-e-Sharif met 4 F-16's nog steeds deel aan de ISAF-missie en ondersteunt NAVO-grondtroepen via Close Air Support (CAS) en het zoeken naar bermbommen. Nog een voorbeeld is Operation Unified Protector. Van maart tot oktober 2011 leverden F-16's vanaf vliegbasis Decimomannu op Sardinië een bijdrage aan deze missie. Die was gericht op het toezicht houden op de naleving van het wapenembargo en het handhaven van de no-fly zone boven Libië. Naast bewaking van het Libische luchtruim, vergaarden de straaljagers ook inlichtingen. Met sensoren werd een grond- en zeebeeld opgebouwd om verdachte voertuigen en schepen gericht te kunnen controleren.

Optimaal

Tijdens Frisian Flag komen ook grotere en complexere scenario's aan de orde met hoge lucht- en gronddreiging. Zo is de jachtvlieger optimaal voorbereid op echte operaties. Dat ook het oefenen van dit soort scenario's nodig is, bleek tijdens de uitzending naar Libië waar F-16's totaal andere taken kregen dan in Afghanistan. Training blijft noodzakelijk om vliegers en grondpersoneel voor te bereiden op eventuele inzet binnen bijvoorbeeld de Immediate Response Force (IRF) van de NAVO, waar de luchtmacht deel van uitmaakt. Frisian Flag speelt zich af in het luchtruim van Denemarken, Duitsland en Nederland. Dit vergt een nauwe samenwerking tussen luchtruimcontrolerende instanties van dit landentrio. Nieuw is de deelname van het Duitse mobiele Control and Reporting Centre (CRC) dat de gevechtsleiding in het hele oefengebied voor zijn rekening neemt. In eerdere edities van Frisian Flag begeleidden zowel de Nederlandse gevechtsleiders (van het Air Operations Control Station (AOCS) Nieuw-Milligen) als de Duitse gevechtsleiders vanuit eigen land de verschillende missies. Vanuit het mobiele CRC verzorgen Duitse en Nederlandse gevechtsleiders voor het eerst de hele gevechtsleiding vanuit Leeuwarden. Missies Luchtverdedigingmissies, bedoeld om vijandelijke jachtvliegtuigen te stoppen, maar ook offensieve en missies ter bescherming van andere vliegtuigen, zoals luchttransport of AWACS. Ze komen allemaal aan bod tijdens Frisian Flag. Dit evenals het uitschakelen van statische en dynamische doelen op de grond of op zee. Bij het uitschakelen van doelen op de grond werken de jachtvliegtuigen zelfstandig en soms in overleg met landmachteenheden (Forward Air Controllers). Hoewel de gemiddelde vlucht maar 1,5 uur duurt vergt elke missie een lange voorbereiding. Ook achteraf volgt een uitgebreide analyse zodat iedereen van de training kan leren. (info: www.defensie.nl)